काबुल, ९ असोज (एएफपी) : पाकिस्तान र इरानबाट गरिब अफगानिस्तान फर्काइएका लाखौँ आप्रवासीले इस्लामिक स्टेट (खोरासान) को आतङ्कवादको सम्भावना बढाउन सक्ने कूटनीतिक र सुरक्षा स्रोतहरूले चेतावनी दिएका छन् ।

जनवरीदेखि करिब २६ लाख अफगान फर्किएका छन् । तिनमा विदेशमा दशकौँ बिताएका वा पहिलो पटक अफगानिस्तानमा पाइला टेकेका मानिसहरू समावेश छन् । 

    संयुक्त राष्ट्रसङ्घीय समितिका पूर्व संयोजक हान्स–जाकोब सिन्डलरका अनुसार इस्लामिक स्टेट खोरासानले यी भर्खरै आएका अफगानहरूलाई सम्भावित भर्ती पूलको रूपमा हेर्ने जोखिम उच्च छ ।
    तालिबानको सन् २०२१ मा सत्तामा फर्किएपछि सुरक्षा सुधार भए पनि इस्लामिक स्टेटको स्थानीय शाखाले पूर्वी अफगानिस्तानमा पकड जमाएको छ र आक्रमण जारी राखेको छ । 
    सिन्डलरका अनुसार समूहले असन्तुष्ट तालिबान र नयाँ शासनको हिस्सा नभएका अफगानहरूलाई भर्ती गरिरहेको छ ।

    संयुक्त राष्ट्रसङ्घीय शरणार्थी उच्चायुक्त (युएनएचसिआर) ले यस वर्षको अन्त्यसम्म ४० लाख अफगानी देशमा फर्कन सक्ने अनुमान गरेको छ । यस्ता आप्रवासीहरूले रोजगारी, आवास वा आधारभूत सेवाबाट वञ्चित हुने खतरा भोग्न सक्छन्, जसले सशस्त्र समूहद्वारा शोषणको जोखिम बढाउँछ ।

    विश्व बैंकका अनुसार अफगानिस्तानको करिब आधा जनसङ्ख्या गरिबीको रेखामुनि छ र १५ देखि २९ वर्ष उमेर समूहको एक चौथाइ बेरोजगार छ । युरोपेली कूटनीतिक स्रोतका अनुसार कतिपय अफगानीहरू आर्थिक आवश्यकता भएर आतङ्कवादी समूहमा सामेल हुन्छन् ।

    इन्स्टिच्युट फर स्ट्रेटेजिक स्टडिज (आइएसएसआई) की अमिना खानका अनुसार दशकौँ विदेशमा बिताएका फिर्ता अफगानीहरूले आफैँलाई विदेशी जस्तो अनुभव गर्छन् र कतिपय पाकिस्तानप्रति असन्तुष्ट पनि हुनेछन् । उनीहरू बहुराष्ट्रिय आतङ्कवादी समूहका लागि ‘उत्तम चारा’ हुनसक्ने खतरा छ ।

    रूसका अनुसार अफगानिस्तानमा २० वटा विभिन्न सङ्गठनमा करिब २३ हजार लडाकू छन्, जसमा इस्लामिक स्टेटको गतिविधि पूर्व, उत्तर र उत्तरपूर्वमा केन्द्रित छ । 

    सिन्डलरका अनुसार सन् २०२३–२०२५ को बीच युरोपमा भएका असफल आक्रमणहरूको धेरै हिस्सा इस्लामिक स्टेटसँग सम्बन्धित छन्, जसले युरोपका लागि ‘टिकिङ टाइम बम’ जोखिम कायम राख्छ ।
    मानवीय सहयोगद्वारा फिर्ता अफगानीका लागि ‘सम्मानजनक भविष्य निर्माण गर्नु’ मात्रै भर्ती रोक्ने उपाय हो, तर अमेरिकी कोष कटौतीले मानवीय क्षेत्र कमजोर भएको छ ।